Angielski wiceadmirał Horatio Nelson zginął w słynnej bitwie morskiej pod Trafalgarem, pokonawszy połączoną flotę cesarza Napoleona. Na pamiątkę bohaterskiego oficera i zwycięstwa prawie 40 lat później na londyńskim Trafalgar Square pojawił się ogromny pomnik z pięciometrową postacią samego Nelsona. Okazuje się jednak, że pomnik legendarnego dowódcy marynarki stoi nie tylko w Londynie i jest wykonany znacznie wcześniej. Chociaż nie tak sławny i popularny jak brytyjski „krewny”.
Zwycięstwo Nelsona
28 września 1805 roku miała miejsce bitwa, w której brytyjska flota 27 okrętów, dowodzona przez okręt flagowy Victory, pokonała armadę Napoleona, niszcząc prawie połowę z 38 hiszpańsko-francuskich okrętów. Okazał się tak jasny, że jego bohater Horatio Nelson po prostu zasłużył na najwyższą nagrodę Imperium Brytyjskiego. Niestety, po prostu nie było nikogo, kto mógłby przedstawić rozkaz lub coś innego: Nelson, ranny na pokładzie Victoria od kuli przez francuskiego żołnierza, wkrótce zmarł, wracając do rodzinnej Anglii w beczce po koniaku zapieczętowanej dla bezpieczeństwa jego ciała. Dlatego decyzja władz brytyjskich o wzniesieniu pomnika na Trafalgar Square, stolicy imperium, była zaszczytnym wyróżnieniem, nawet po wielu latach. Wznosząca się nad Londynem postać niepokonanego admirała błyskawicznie uczyniła z pomnika główną atrakcję nie tylko miasta, ale i kraju.
Nie sam Londyn
Większość mieszkańców stolicy Anglii słusznie uważa Kolumnę Nelsona za arcydzieło. I nawet nie chcą słyszeć, że ich spiżowy „admirał” mógłby być, a nawet wylądować gdzieś za granicą. Niemniej jednak „alternatywne” zabytki istnieją, są w Montrealu. Co więcej, kanadyjski „Nelson” wzbił się w niebo jeszcze wcześniej niż Brytyjczycy, zaledwie cztery lata po śmierci Horatio. Ale nigdy nie zyskał światowej sławy, w przeciwieństwie do angielskiego. To prawda, że teraz na placu Jacques Cartier Square w Montrealu znajduje się duplikat. Oryginał, wybudowany w 1809 roku, który swego czasu ucierpiał w starciu między kanadyjskimi Brytyjczykami a Francuzami, znajduje się w muzeum miejskim.
Teoretycznie pomnik Horatio Nelsona, i to tylko prawdziwy, mógłby pojawić się w Stanach Zjednoczonych i Niemczech. Pierwsza opcja wygląda na absurdalne przekręt przedsiębiorczego brytyjskiego oszusta Arthura Fergusona, który w 1925 roku „sprzedał” ogromną kolumnę naiwnemu amerykańskiemu milionerowi. Ponadto transakcja obejmowała także Pałac Buckingham i Big Ben. Ale przeniesienie do stolicy nazistowskich Niemiec było bardziej realne. W przypadku, gdyby armia Hitlera mogła zająć Anglię.
Wyrównaj południe
Budowa ogromnej kolumny, której 56-metrowa „wysokość” później zmniejszyła się o pięć punktów, rozpoczęła się w 1840 roku. William Railton został szefem zespołu autorskiego i głównym architektem pomnika, którego łączny koszt wyniósł około sześciu milionów dolarów. Pięciometrowy Nelson został stworzony przez Edwarda Hodgesa Baileya. Oprócz nich pięciu rzeźbiarzy pracowało nad czterema brązowymi tablicami przedstawiającymi zwycięstwa admirała i czterema brytyjskimi lwami. Kopia pomnika, pomniejszona o 22 razy, znajduje się w Narodowym Muzeum Morskim w Greenwich.
Wiadomo, że zostały odlane z francuskich armat morskich przechwyconych przez marynarzy Nelsona i przetopione. Zwycięskie brytyjskie działa również przydały się autorom. Do ozdobienia szczytu pomnika liśćmi z brązu użyto kilku narzędzi. A z trzech tuzinów pni statków zabranych od słynnego „Króla Jerzego” (Royal George) wykonano wewnętrzną bazę. Railton & Co. zasługuje na pochwałę za umieszczenie postaci admirała we „właściwym” kierunku. W końcu dowódca floty zawsze spogląda teraz tylko na południe, do admiralicji w Portsmouth. To tutaj „Zwycięstwo Nelsona” znalazło swoją ostatnią przystań. W 1843 roku odsłonięto pomnik dzielnego dowódcy marynarki wojennej. I ostatecznie został ukończony dopiero 24 lata później. Dzięki złotu pochodzącemu z carskiej Rosji.
